İşlemci, Central Process de denilen ama kısaca merkezi işlem birimi anlamına gelen ve bilgisayarın beyni olarak kabul edebileceğimiz bir sistem olarak tanımlanabilmektedir. Bilgisayar üzerinde yapılan bütün eylemler muhakkak işlemciye uğramak zorundadır.
Klavyenin bir tuşuna basmaktan, fareyi hareket ettirmeye kadar her işlem birebir işlemcide gerçekleşen işlemlerdir. İşlemciler ana depolama, giriş çıkış işlemleri ile birlikte bilgisayarların veri işleyen ve yazılım komutlarını gerçekleştiren bölüm olma görevini üstelenmektedirler. Merkezi işlem birimi ise aritmetik ve mantıksal işlem yapma yeteneğine sahiptir. İlk işlemciler belli işlemleri, çoğu zamanda yalnızca tek bir işlemi gerçekleştirmek için üretilen sistemlerdir.
1970’lerde mikroişlemcilerin üretilmesiyle işlemcinin kullanım alanları da genişlemeye başlamıştır. Bunun yanında şu an kullanılan cep telefonları, otomobiller, bilgisayarlar ve daha birçok üründe işlemcilerden yararlanılmaktadır.
Mikroişlemcilerden biraz bahsedecek olursak; yapısında milyonlarca transistör denilen yarı iletken malzeme bulunan işlemcilerdir. Bu işlemciler elektrik sinyallerini transistörlerden geçirerek ve toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel matematiksel işlemlerin yapılmasını sağlar. Bu işlemleri yapan bölüm de ALU (Arithmetic Logic Unit) olarak anılmaktadır.
İşlemci Ne İşe Yarar?
İşlemci bilgisayarların beyni olması sayesinde en önemli bileşen olma özelliğine sahip olmaktadır. Bilgisayarlarda yapılan bütün işlemler işlemci tarafından yürütülmektedir.
Diğer aygıtlardan gelen verilerin matematiksel işlemler yardımıyla işlenmesine olanak tanıyarak, sonuca ulaşmakta ve sonucu gerekli yerlere iletmektedir. Tüm bu işlemler bir saniyeden bile az zamanda gerçekleşmektedir.
Konunun çok daha iyi anlaşılabilmesi adına bir örnek vermek gerekirse; 1 ve 2 sayılarını topla komutu verildiği takdirde işlemci aritmetik merkezinden destek alarak, bu işlemi gerçekleştirmeye başlamakta ve sonucu bulup aktarmaktadır.
MP3 dosyaları özel bir yöntemle kodlanmış dosyalardır. Bu dosyaları da açar, işler ve gerekli veriyi ses kartına iletme işlemini yürütür. Böylelikle müzik sesini duymuş oluruz.
Kısacası hesaplama ya da karar verilmesi gereken her durumda işlemci devreye girerek, hesaplama işlemlerinde “aritmetik”, karar verilmesi gereken işlemlerde de “mantık” ünitesi devreye sokmaktadır. Yani verilen komuta göre hareket edilerek istenilen sonucu ortaya çıkarmak istenir.
Mikroişlemciler açma kapama anahtarı gibi çalışan milyonlarca transistörden meydana gelmektedir. Bu anahtarların programlanma durumuna göre elektrik sinyalleri bu sistemin üzerinden akmaktadır. İşte bu sinyaller bilgisayarın yaptığı bütün matematiksel işlemleri indirebilmesine olanak tanımaktadır. Ayrıca işlemci en basit sayma sistemi olan ikilik düzeni yani 0 ve 1 sayılarını kullanmaktadır.